नेपालमा दोस्रो व्यक्तिमा कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि भएपश्चात् सरकारले २०७६ चैत्र ११ गतेदेखि देशैभर लकडाउनको घोषणा गर्यो । पहिलो पटक लगाइएको लकडाउन २०७७ साल जेठ ३२ सम्म कायम रह्यो । यस अवधिमा सञ्चार माध्यम र सामाजिक सञ्जालले कोरोना सङ्क्रमणको वीभत्स र कुरुप तस्वीर प्रस्तुत गरे । तथ्यहरुको अतिरञ्जना गरियो । रछ्यानमा हलक्क हुर्केको विरुवा जस्तै सामाजिक सञ्जालमा हल्लाका खेती मौलाए । केही टिभी च्यानलले त सङ्क्रमित र मृतकको विवरण घण्टाघण्टामा सुनाउन थाले, जसले सामान्य मानिसको मानसिकतामा नराम्रो असर गर्यो ।
कोरोनाले गतिविधि सङ्क्रमण गरिरहे पनि जीवनको गति सधैँ अवरुद्ध हुन सक्दैनथ्यो । म कार्यरत कार्यालय प्राय: बन्द हुँदैनथ्यो । त्यसैले नियमित कार्यालय आउजाउ गरिरहेको थिएँ । घरबाट कार्यालय आउजाउका लागि कार्यालयले सवारीसाधनको व्यवस्था गरिदिएको थियो । त्यसैले सार्वजनिक यातायातमा भन्दा अलि सुरक्षित रहेको मनोविज्ञानले पनि कामकाज सहज बनाइरहेको थियो ।
यसै बीचमा लकडाउन खुल्यो । कोरोना हाम्रो समाजको अभिन्न हिस्सा बनेर हामीसँगै विचरण गरिरह्यो । यसैक्रममा म पनि यसको चपेटामा परेँ ।
सन २०१९ को डिसेम्बरमा चीनको वुहानमा देखा परेर विश्वलाई नै सन्त्रस्त बनाइरहेको कोभिड १९ को सङ्क्रमण अन्तत: म मार्फत मेरै घरमा पनि प्रवेश गर्यो । यसले घरमा उपस्थित सबैलाई सङ्व्रmमित गरेरै छोड्यो ।
२०७७ मङ्सिर २६ गते शुव्रmबार एउटा विवाहमा सामेल हुनुपर्ने भएकाले कार्यालयबाट बिदा लिएको थिएँ । कोभिड सङ्क्रमण सुरु भए यता जति गर्मी नै भए पनि नुहाउन तातो पानीको प्रयोग गर्दै आएको थिएँ । त्यसदिन बिहान नुहाउने क्रममा एकदुईपटक हाच्छिउँ आए पनि त्यस्तो असामान्य केही थिएन । सङ्क्रमणको जोखिमलाई ध्यानमा राखेर एकजना मित्रको निजी सवारीमा विवाहस्थलमा पुगी भोजनपश्चात् तुरुन्तै घर फर्कियौँ । तर त्यसै दिन साँझपखबाट नाकको भित्री भाग चिलाएजस्तो हुन थाल्यो । क्रमश: शरीर रन्के जस्तो हुन थाल्यो । ज्वरो नाप्दा ९८.५ हुन्थ्यो, तर शरीरभित्र आगो बालेजस्तो अनुभव हुन थाल्यो । साँझको समयमा आठदसपटक हाच्छिउँ आएपछि केही हलुका भएजस्तो भयो । मलाई बेलाबेला एलर्जीले सताउने भएकाले यसलाई पनि नियमित एलर्जी होला भन्ने अनुमान गरे पनि ज्वरो नचढोस् भनेर एउटा सिटामोल खाएर सुतेँ ।
रातीदेखि नै टाउको भारी हुन थालेको थियो । मस्तिष्क रन्केको थियो । भोलिपल्ट ज्वरो नाप्दा ९९.५ थियो । बिहान वाफ लिने, गुर्जो लगायतका स्थानीय जडीबुटीका चिया बनाएर सेवन गर्ने गर्दा पनि खासै फाइदा गरेन । शरीरभरि आगो लगाए जसरी पोल्न थाल्यो । शरीरका जोर्नी जोर्नीमा कुनै वस्तुले अँठ्याएजस्तो हुन थाल्यो । मसलहरु कुनै जनावरले लुछेको हो कि जसरी दुख्न थाल्यो । खानापश्चात् सिटामोल र घरेलु परम्परागत ओखती खाँदै रहेँ । ज्वरो क्रमश: बढेर १०१ पुग्यो । छातीमा कुनै गरुङ्गो वस्तु राखेको जस्तो लागिरहेको थियो । छोरी आसमा स्वास्थ्यकर्मी भएकीले मलाई निगरानी गरिरहेकी थिइन् । पिसिआर गराउने कि भन्ने सल्लाह भयो ।
त्यस दिन पनि आजलाई विचार गरी हेरौँ भनेर सिटामोल मात्रै खाएर सुतेँ । भोलिपल्ट ज्वरो केही मत्थरिए जस्तो भएको थियो, तर खानामा अरुचि थियो । कोरोना सङ्क्रमण हुँदा गन्ध र स्वाद हराउँछ भन्ने पढेसुनेको थिएँ । त्यसैले घरेलु विधिबाट परीक्षण गरौँ न भन्ने विचार आयो । खाना खाँदा अमिलो, पिरो, नुनिलो सबैको स्वाद आयो, तर कुनै पनि खाने कुराको गन्ध आएन । शङ्का लाग्यो र कागतीको बोक्रा सुघेँ । अहँ गन्ध छैन । सुनिश्चित गर्न सुन्तलाको बोक्रा नाकमा लगेर निचोरेँ । अहँ बासना वा गन्ध छैन । छँदै छैन । अब भने मलाई पक्कै सङ्क्रमण भयो भन्ने लाग्यो ।
लक्षण देखिएपछि म छुट्टै कोठामा सरेँ । खाना खाएर २.५ कि.मि. टाढा रहेको स्वाव सङ्कलन केन्द्रमा पैदलै गएँ र स्वावको नमुना दिन गएँ । लक्षणहरुको आधारमा कोरोना सङ्क्रमण हो भन्ने कुरामा विश्वस्त नै थिएँ ।
स्वाव दिएर फर्केपछि म छुट्टै बस्न खोज्थेँ, तर श्रीमती र छोरीले मलाई एक्लो बस्न दिएनन् । घर आएपछि छोरीले डाक्टरसँग सल्लाह गरेर कोभिड सङ्क्रमितलाई चलाउने औषधी चलाउन सुरु गरिन् । साँझ मोबाइलमा परीक्षणको नतिजा पोजिटिभ रहेको सन्देश आयो । यो सन्देश अपेक्षित रहेको र यसलाई व्यहोर्न मानसिक रुपमा तयार रहेकोले त्यसको खासै असर परेन । दिनको तीनपटक सिटामोल, एन्टिवायोटिक, जिङ्क, भिटामिन लगायतका घरेलु जडीबुटीको सेवनले ज्वरो नियन्त्रणमा आयो ।
सबै सामान्य रुपमा चलिरहेको थियो । म एसिडिटी, उच्च रक्तचाप, मधुमेहको बिरामी भएकाले खानपानमा उच्च सर्तकता अपनाइएको थियो । केही परिहाले आकस्मिक उपचारको सहजताको लागि घरमै अक्सिजन लगाउने व्यवस्था मिलाइएको थियो । घरमा ब्लडप्रेसर नाप्ने र मधुमेहको लेभल जाँच्ने उपकरण उपलब्ध थिए । त्यस बाहेक इमरजेन्सीमा आवश्यक पर्ने औषधी पनि घरमै थियो । एक किसिमले घर नै अस्पताल जस्तो भएको थियो ।
भोलिपल्टदेखि श्रीमतीलाई पनि कपाल भारी हुने, आँखा पोल्ने र मन्द ज्वरो आएजस्तो हुन थाल्यो । पिसिआर परीक्षण गर्दा श्रीमतीको पोजिटिभ र छोरीको नेगेटिभ नतिजा आयो, तर पनि सबै ठीकठाकै चलिरहेको थियो । म बिहान नित्य मर्निङ वाक गर्ने र करिब एक घण्टा योग प्राणायाम गर्ने गर्छु । सङ्क्रमित भएपछि प्रात: भ्रमणमा गएको थिइनँ, तर कोठामा बसेर अरु नित्य कर्महरु गरिरहेको थिएँ ।
सबै ठीकठाकै चलिरहेको थियो । ज्वरो बसेको थियो । अक्सिजन लेभल पनि सामान्य नै थियो । नियमित जस्तै पुस १ गते बिहान पाँच बजे उठेर योग प्रणायामपश्चात् सामान्य अवस्थामै नास्ता खाएँ । खाना पनि अघिपछिको जस्तै सामान्य नै खाई नियमित औषधी सेवन गरेँ, तर एक छिनपछि शरीरमा कताकता केही असहज भएजस्तो लाग्न थाल्यो । खाना खाएको लगभग एक घण्टापछि छटपटी हुने रिङटा लाग्ने र उभिँदा चक्कर आउने हुन थाल्यो । छोरी घरमै थिइन् । उनले जाँच गर्दा ब्लडप्रेसर र सुगरको लेभल बढेको देखियो । ब्लडप्रेसरको औषधी घरमै रहेकाले तत्कालै थप गरियो । तुरुन्तै इन्सुलिन मगाएर इन्सुलिन पनि लगाइयो ।
औषधी थप गरेपछि पनि मलाई चक्कर आइरहेको थियो । सुत्न र बस्न समेत असजिलो भइरहेको थियो । उठ्दा आँखामा अँध्यारो छाउँथ्यो । मलाई कोरोना अस्पताल बुटवलमा भर्ना गर्ने कुरा भयो, तर एम्बुललेन्स पाउनै सकस । बहिनी, ज्वाईं र भान्जाहरुको अथक प्रयत्नपछि एउटा एम्बुलेन्स उपलब्ध भयो । सिद्धार्थनगर सिटी अस्पतालका प्रबन्ध निर्देशक अर्जुन पौडेलले धेरै ठाउँ खोजखबर गरिदिएपछि मात्रै एम्बुलेन्स पाइयो । मलाई भने उभिँदा समेत चक्कर आइरहेको थियो । कथंकदाचित् म ढलेँ भने ढलेको ढल्यै हुन्छु । कसैगरी अस्पताल पुग्न पाए ज्यान जोगिएला भन्ने कुराले बल प्रदान गरिरहेको थियो ।
कोही छोइन नहुने । छोइए सङ्क्रमण सर्ने । श्रीमती आफैँ सङ्क्रमित । कसले उठाएर एम्बुलेन्ससम्म पुर्याउनु । घस्रीघस्री घरको सिँढी ओर्लेँ । श्रीमती र छोरीले समाएर एम्बुलेन्ससम्म पुर्याए ।
सञ्चार माध्यमहरुले देखाएको भयावह तस्बिर मानसपटलमा घुमिरहेकै थियो । एम्बुलेन्समा सुतिसकेपछि त्यो झनै तीव्र भयो । छत्तीस वर्षको जागिरको उपलब्धि यत्ति यौटा घर । फेरि फर्केर यो घरमा आउन पाइने हो होइन जस्तो लाग्यो । आँखा खोलेर आँखाले भ्याए जति घर हेरेँ । घर बनाउने क्रममा पाछिएका औँलाका छाला सम्झेँ । चसक्क कतै दुख्यो । मन भरियो । आँखा रसाए ।
मलाई सरासर लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालको कोरोना क्लिनिकमा लगियो, तर त्यहाँका सबै सेवा बन्द रहेछन् । आइसियु बन्द । भेन्टिलेर पनि मर्मतमा रहेछन् । धेरैबेरको माथापच्चीपछि लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालकै फिभर क्लिनिकमा भर्ना गरियो, त्यो पनि कुनै शक्ति केन्द्रको भनसुनबाट ।
बुटवलको फिभर क्लिनिकमा रगत परीक्षण र एक्सरे जाँच भयो । घरमा चलिरहेकै औषधीलाई नै त्यहाँ पनि निरन्तरता दिइयो । म लगभग पन्ध्र घण्टा त्यो क्लिनिकमा रहेँ । त्यो अवधिमा त्यहाँ न कुनै चिकित्सक आए न औषधी परिवर्तन भयो । त्यहाँ जे गरे पनि ड्युटीमा रहेका नर्सहरुको भर रहेछ । संयोगले ड्युटीमा रहेका दुईजना नर्स नै भैरहवाका रहेछन् । ती छोरीहरुले आफूले सक्दो सबै सहयोग गरे । उनीहरुलाई त्यहाँ पाउँदा भने गएको ज्यान पनि फर्किए जस्तो भयो ।
अस्पतालमा भर्ना गरिएपछि मलाई थप समस्या देखिएको थिएन, तर फिभर क्लिनिकको कन्त विजोग भने भनी साध्य थिएन । लगभग कुनै शवगृह जस्तै थियो त्यो ठाउँ । जीर्ण तथा ढुसी लागेका भवनका भित्ता । फोहोर नै फोहर शौचालय । हुन त त्यहाँ एसीजडित दुईवटा केबिन खालका बेड खाली थिए । ती अलि सफा पनि भएकाले त्यता सर्न खोज्दा प्याक भइसकेको बताइयो, तर म बसेको रातभर ती बेड खालीको खाली नै रहे ।
खै के सल्लाह भयो कुन्नि । भोलि थप उपचारका लागि काठमाडौँ जाने भन्ने सूचना मैले राती नै पाएँ । भोलिपल्ट पुस २ गते हामी अघिल्लो दिनकै एम्बुलेन्समा काठमाडौँतर्फ लाग्यौँ । यहाँ मैले एम्बुलेन्सको प्रसङ्ग किन राखेको भने एम्बुलेन्सका चालक आँखामा राखेर पनि नबिझाउने व्यवहारका थिए । उनले हामीलाई अत्यन्तै सहयोग गरिरहेका थिए । दिउँसो चार बजे सशस्त्र प्रहरी अस्पताल बलम्बुमा पुगियो ।
हामी नराम्रा कुराहरुको तुरुन्तै प्रचार गर्न र खरको आगो जसरी नकारात्मक सूचनाहरु प्रवाह गर्न खप्पिस छौँ, तर राम्रा कुराहरुको प्रशंसा गर्न भने त्यति विधि जाँगर गर्दैनौँ । मैले सशस्त्र प्रहरी बल अस्पतालबाट जस्तो सेवा र उपचार पाएँ, यदि त्यो उल्लेख गरिनँ भने मेरो कृतघ्नता ठहरिन्छ ।
म लगभग १५ घण्टा बुटवलको फिभर क्लिनिकमा रहँदा नर्सिङ र सफाइ कर्मचारी बाहेक कसैको दर्शन गर्ने सौभाग्य जुरेन, तर बलम्बु अस्पताल पुग्दा डा. रोशन झा स्ट्यान्डबाई अवस्थामा हुनुहुन्थ्यो । उहाँ आफैँ एम्बुलेन्सको नजिकै आएर सबै विवरण लिनुभयो । उहाँको व्यवहार यस्तो थियो कि म कुनै अस्पतालमा नभएर कुनै आत्मीय जनको घरमा पुगेको छु । सबै अवस्था बुझेपछि उहाँले भन्नुभयो –“तपाईंको अहिलेको अवस्था त्यति जटिल छैन । छोरी पनि स्वास्थ्यकर्मी हुनु हुँदोरहेछ । उहाँ साथै रहनुभयो भने तपाईंहरुलाई पनि सजिलो हुन्छ । हामीलाई पनि सहयोग हुन्छ । केही असहज भए हामी तुरुन्तै यता सिफ्ट गर्छौं । तीन बेडका क्याबिनमा तपाईंलाई राख्दा कसो होला । त्यहाँ अक्सिजनको सुविधा छ र तपाईंकी छोरी पनि सँगै रहन सक्नु हुन्छ ।
यति भनेर उहाँले मेरो प्रतिक्रिया खोज्नु भयो । त्यो त हाम्रा लागि खोजेकै कुरा भयो । पिसिआर रिपोर्ट नेगेटिभ आए पनि छोरी आसमा हामीसँगै थिइन् । उनलाई बाहिर कहाँ राख्ने भन्ने पिरलो थियो । डाक्टरको कुराले त्यसको अन्त्य गरिदियो ।
वार्डमा सिफ्ट हुने बेलामा एकजना सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक वर्दीमै आउनुभयो र केही आवश्यकता अथवा असजिलो पर्यो भने यो नम्बरमा फोन गर्नु होला भनेर फोन नम्बर दिनु भयो । हामी वार्डमा पुग्नासाथ एकजना कर्मचारीले खाजा खाँदै गर्नुस् भनेर खाजाको पोको ल्याइदिनु भयो । केही छिनमा तपाईंहरुको औषधी तयार छ, लिन आउनुस् भन्ने खबर आयो । यद्यपि नियमित सेवन गर्ने औषधीहरु हामीले साथै लगेका थियौँ र पनि अस्पतालमा बसुन्जेल अस्पतालबाटै औषधी उपलब्ध गराइयो ।
अब कुरा गरौँ अस्पतालका स्वास्थ्यकर्मीहरुले बिरामीप्रति गर्ने व्यवहारको । मलाई सबैभन्दा प्रभावित गरेको पक्ष नै यही हो । विदेशमा डाक्टरहरुले आफ्ना बिरामीलाई फोन गरेर स्वास्थ्य अवस्थाबारे जानकारी लिन्छन् र बिरामीलाई आवश्यकीय सल्लाह दिन्छन् भन्ने कुरा विदेशमा रहेका आफन्तहरुबाट सुन्दा मलाई पत्याउन धौधौ पथ्र्यो । सो किनभने नेपालमा चिकित्सकहरुबाट त्यस्तो व्यवहार पाएकोे अनुभव मलाई आजसम्म थिएन । अझ कोरोना सङ्क्रमितको त नजिक पनि नपर्ने र उचित उपचारको अभावमा बिरामीहरु अस्पतालमै मरेको वा अस्पालको चक्कर काट्दाकाट्दै मृत्यु वरण गर्न बाध्य भएका समाचार हामीले पढ्दै र सुन्दै आएको हो, तर मैले उपचार गराएको अस्पतालका चिकित्सकहरुको व्यवहार आफैँले भोगेपछि अस्पताल र चिकित्सकप्रतिको मेरो धारणा पुरै बदलिएको छ ।
अस्पताल भर्ना भएपछि पहिलो काम रगत जाँच भएको थियो । रगतमा अक्सिजनको मात्रा केही कम देखिएपछि तुरुन्तै नाडीको मूल नसाबाट रगत निकाली जाँच गर्दा पनि केही कम देखिएपछि चिकित्सक आएर मलाई सो कुराको सूचना दिई केही समय अक्सिजन दिइएको थियो । राती रगत जाँचको रिपोर्ट आएपछि सोबारे फोनबाट जानकारी गराइयो । भोलिपल्ट राउन्डमा आएका चिकित्सकले अवस्था जोखिमयुक्त नभएको कुरा बताएका थिए । भोलिपल्ट हाम्रो छातीको एक्सरे जाँच र केही रगतको जाँच भएका थिए । त्यसको रिपोर्ट चिकित्सक स्वयम्ले फोन गरी बताएका थिए । भोलिपल्ट राउन्डमा आएका चिकित्सकले उपचार प्रक्रियाबारे कुरा गरेका थिए । मलाई आई.भि.बाट एन्टिबायोटिक, सिटामोल लगायतका औषधी दिइएको थियो । ज्वरो बसेकाले सिटामोल हटाउँदा हुँदैन र मैले जिज्ञासा राखेको थिएँ ।
कोरोना आफैँमा एक रोग त हुँदै हो । यसले शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता दुर्बल बनाउने हुँदा अरु दीर्घ रोग बल्झाइदिने र नयाँ थप सङ्क्रामक रोगको आक्रमण हुने जोखिम रहन्छ । यसले विशेष गरी फोक्सोलाई सङ्क्रमित गरी निमोनिया गराउने र निमोनियाले स्वास्थ्यमा जटिलता ल्याउने हुँदा हामी सुरुमै यसलाई केन्द्रमा राखेर निरोधात्मक उपचारमा जोड दिन्छौँं । त्यसैले अहिले चलेका औषधी अरु एक हप्ता निरन्तर चल्छन् । फोक्सोमा निमोनिया भई नसकेको भए पनि केही फरक त आउँछ नै । त्यसैले तपाईंको अवस्थालाई पुरै सामान्य भन्न पनि मिल्दैन । राम्रो कुरा त्यस्तो जोखिम पनि केही छैन । यस्तो अवस्थामा हामी डेक्सोना चलाउँथ्यौँ, तर डेक्सोनाले रगतमा सुगरको मात्रा अत्यधिक बढाउने र तपाईंको यसै पनि सुगर लेभल बढी रहेकाले अहिल्यै त्यो चलाउँदैनौँ, तर तत्कालै सिटामोल हटाउन भने मिल्दैन । चिकित्सकले सुझाएका थिए ।
अस्पताल बसेकै अवस्थामा पनि मेरो रक्तचाप तलमाथि भइरहन्थ्यो । सुगर लेभल पनि स्वाट्ट झर्ने र एक्कासि बढ्ने गथ्र्यो । धन्न अक्सिजन लेभल भने सामान्य नै थियो । श्वास–प्रश्वासमा समस्या थिएन, तर श्रीमतीलाई भने दुई दिन अक्सिजन सपोर्टमा राख्नु पर्यो । थोरै दम भएजस्तो भएकाले त्यसको उपचार पनि सुरु भएको थियो ।
सो अस्पतालमा रहँदा दिनको चारपटकसम्म ज्वरो, रक्तचाप र सुगर जाँच गरिन्थ्यो । आवश्यक पर्दा त्यो भन्दा पनि बढीपटक । एघार दिन अस्पतालमा बस्दा कुनै पनि कर्मचारी, डाक्टर वा नर्सिङ स्टाफहरु झर्केको र कड्केको आवाज मैले सुन्नु परेन । उनीहरु मध्ये केही आफैँ पनि सङ्क्रमित भइसकेकाले आफ्ना अनुभव सुनाएर आत्मबल बढाइरहन्थे । म पनि पाँच दिन यसै बेडमा सुतेको हुँ । ड्युटीका डाक्टरले अनुभव सुनाउँथे । डाक्टर आशिष त आफ्नै परिवारका सदस्य जस्तै घुलमिल हुन्थे । नर्सिङ स्टाफ मध्ये बबिता त आफ्नै छोरी जस्तै लाग्थिन् ।
बस्दा केही असजिलो त भएको छैन ? हामीले केही सुधार गर्नुपर्ने छ कि ? खाना कस्तो छ ? खाजा नास्ता समयमा आएको छ छैन ? डाक्टरहरु बारम्बार सोधिरहन्थे । बिरामीको सुविधाको लागि हामीलाई राखिएको ब्लकमा वासिङ मेसिन र माइक्रो ओभन पनि राखिएको थियो । कर्मचारीहरु ती सामान निर्धक्क प्रयोग गर्न सुझाउँथे । खानेपानीका लागि युरोगार्ड राखिएको थियो । अस्पताल भने पनि कुनै गन्ध दुर्गन्ध थिएन । दैनिक स्यानिटाइजेसन हुन्थ्यो ।
अस्पतालमा रहँदाकै एउटा कुरा सम्झनामा छ । छातीको एक्सरे गर्ने क्रममा एकजना बिरामी खुइय गर्दै चिसो घाँसमा बसेका थिए । उनलाई अलि बढी गाह्रो भयो कि भनेर मैले खोज खबर गरेको थिएँ । उनी ओखलढुङ्गाबाट आएका रहेछन् । सुरुमा काठमाडौँको एउटा निजी अस्पतालमा भर्ना भएका रहेछन् । दस दिन अस्पताल बस्दा उनको अवस्था झनै नाजुक बनेछ । यसपछि उनलाई यो अस्पतालमा ल्याइएको रहेछ ।
“त्यो पापी अस्पतालको कुरा नगरौँ सर । दस दिनमा साढे छ लाख पैसा खायो र धन्नैधन्नै ज्यान पनि खायो । भाग्यले यो अस्पतालमा भर्ना हुन पाएँ र ज्यान बाँच्यो । अहिले त धेरै ठिक भएको छ । अब त बाँचियो सर । यहाँको त अस्पताल पनि राम्रो । डाक्टर पनि राम्रो । उपचार पनि राम्रो ।”
सशस्त्र प्रहरी बल अस्पतालको अरु फ्याकल्टीको सेवा कस्तो छ त्यो त मलाई थाहा भएन, तर कोभिडको उपचार अत्यन्तै उत्कृष्ट लाग्यो । मेरो यदाकदा सुगर लेभल ह्वात्तै बढ्थ्यो । त्यो जानकारी गराएको पाँचसात मिनेट भित्रैमा मेडिकल स्टाफ आएर इन्सुलिन लगाइदिन्थे । दिनरात साँझ बिहान जति बेला पनि एउटा मेडिकल टिम आकस्मिक उपचारको लागि तमतयार हुन्थ्योे । जताततै भताभुङ्ग अवस्था भएको हाम्रो देशको एउटा सरकारी अस्पतालमा यो स्तरको सेवा र व्यवहार मेरो कल्पना बाहिरको थियो । गर्नेलाई केहीले छेक्दो रहेनछ भन्ने उदाहरण थियो बलम्बु अस्पताल ।
प्रत्येक क्षेत्रमा चुस्तदुरुस्त व्यवस्थापन, कसिलो र प्रभावकारी उपचार पद्धति, चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीमा सेवाप्रतिको तन्मयता र बिरामीप्रतिको असल व्यवहारको आधारमा यो अस्पतालको सेवा मलाई उत्कृष्ट र अनुकरणीय लाग्यो । चाहने हो भने नेपालका अन्य सरकारी अस्पताललाई पनि सुधार्न सकिने मनग्य अवसर कोभिडले प्रदान गरेको छ ।
यो सङ्क्रामक रोग जो कसैलाई पनि लाग्न सक्छ । यसबाट जोगिने पहिलो आधार भनेको स्वास्थ्य मापदण्डको पालना नै रहेछ । यदि सङ्क्रमण भइहाल्यो भने समयमै चिकित्सकको निगरानी, औषधोपचार र त्योभन्दा बढी पारिवारिक वातावरण अपरिहार्य रहेछ ।
