साइबर सुरक्षाको चुनौती बढिरहेको बेला सञ्चार रजिस्ट्रारको कार्यालय वाग्मती प्रदेशले नागरिकलाई सुसूचित गराउने उद्देश्यले ‘साइबर सुरक्षा’ नामक पुस्तक सार्वजनिक गरेको छ ।
वाग्मती प्रदेश सरकारका प्रवक्ता गंगानारायण श्रेष्ठले पुस्तकको बुधबार विमोचन गरे । सुरक्षा रणनीति, नीति र कानुन बनाएर कार्यान्वयन गर्न प्रस्तावित निर्देशक समितिमा साइबर सुरक्षा विज्ञ मात्रै होइन, प्रदेशमा सञ्चार हेर्ने मन्त्री, गाउँपालिका महासंघ र नगरपालिका संघको प्रतिनिधि रहन आवश्यक हुने पनि बताए । साइबर सुरक्षाको समन्वय तथा सहजीकरण समितिमा प्रदेशका सञ्चार हेर्ने मन्त्रालयका सचिवको प्रतिनिधित्व हुनु पर्ने, राष्ट्रिय साइबर सुरक्षा रणनीतिक कार्य समूहमा प्रदेशको सञ्चार हेर्ने निकायको प्रमुखको प्रतिनिधित्व हुनुपर्ने पनि उनको धारणा थियो ।
साइबर सुरक्षा पुस्तकमा साइबर सुरक्षाको महत्त्व, साइबर सुरक्षाको उद्देश्य, गोपनीयताको रक्षा, अखण्डता, उपलब्धताजस्ता विषय छन् । साइबर अपराधका प्रकार र अपराधीका नियत, साइबर आक्रमणलाई पुस्तकमा पहिल्याउने कोसिस गरिएको छ । पुस्तकमा साइबर अपराधका बहुआयामिक, प्राविधिक, मानवीय,भौतिक र तेस्रो पक्षको चुनौतीलाई केलाउने प्रयास गरिएको छ । सुरक्षाका अवधारणा तथा औजारका रूपमा एन्टिभाइरस, क्लाउड एन्टिभाइरस, सुरक्षा फायरवाल, इन्क्रिप्सन र डिक्रिप्सन, डिजिटल हस्ताक्षर, डिजिटल फोरेन्सिकलाई पुस्तकमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
पत्रकार प्रवेश सुवेदीले सम्पादन गरेको पुस्तकमा साइबर कानुनको इतिहास, अन्तर्राष्ट्रिय साइबर कानुन,साइबर स्पेश र गोपनीयता, डिजिटल प्रोपर्टी, सामाजिक सञ्जालसम्बन्धी कानुन, आचारसंहिता र नैतिक मान्यतालगायतलाई समेटिएको छ ।
आम नागरिकले कम्प्युटर, मोबाइल फोन, इन्टरनेट र सामाजिक सञ्जालको दैनिक प्रयोग गर्ने सवालमा आउने चुनौती र त्यसका सुरक्षा उपायहरुका बारेमा जानकारी गराउने उद्देश्यले साइबर सुरक्षा पुस्तक तयार पारिएको सञ्चार रजिष्ट्रार रेवती सापकोटाले बताए । ‘डिजिटल प्रविधिको प्रयोगमा धेरै चुनौतीहरु छन् तर यस्ता चुनौतीसँग भागेर अगाडि बढने बाटो छैन, बरु आफूलाई सक्दो प्रविधि साक्षर र प्रविधिमैत्री बनाउन सकियो भने यसबाट लिन सकिने फाइदा धेरै छन्’सञ्चार रजिस्ट्रार सापकोटाले भने ।
