अन्धकारभित्रको अन्धकार – १३

“हामी कहाँ डराएका छौ र ? खैर, यो कुरा छोडौँ । दिदी तपाईंले मनुसित पूरा दुई वर्ष सङ्गत गर्नुभयो होइन ? तपाईंलाई उनको बारेमा पूरा जानकारी छ । उसको गतिविधि सबै तपाईंले थाहा पाउनुभएको छ । ऊ कहाँ–कहाँ गएकी थिइन् । को–कोसित भेट गरेकी थिइन् । त्यसको जानकारी चाहियो हामीलाई ।”
म त अनायास नै हाँस्न पुगेँ । एकैछिन त निःशब्द भयो । म पनि आगो निलेर चुपै लागेकी थिएँ ।
“तपाईं किन हाँस्नुभयो ?”

“नहाँसेर के गर्ने ? रुने म ?? हेर्नुस् । मैले मनु हुमागाईंलाई चिनेकी छैन । परिचयसम्म पाएकी थिएँ । परिचय भएको २ वर्ष भयो भन्दैमा उनको सम्पूर्ण जानकारी मसित हुने ? त्यो पनि त्यत्रो शक्तिशाली माओवादी जसलाई समात्न भएभरको शक्ति लगाएर पनि तपाईं सेनाले सफलता पाउन सक्नुभएन । त्यसको जानकारी मसित हुने ? के उनले मेरो निर्देशनमा काम गरिरहेकी छिन् ? के उनले मानिससित भेट्न र जानकारी लिन मेरो अनुमति लिने गरेकी छिन् ? अनि उनी कतै जाँदा या जानुपर्दा मलाई कन्ट्याक्ट प्वाइन्ट छोडेर जाने गरेकी थिइन् ? के म माओवादी हुँ ? भन्नुस् के म माओवादी हुँ ?”
“हामीले तपार्ईंलाई माओवादी भनेका छैनौं । तपाईंलाई यहाँ ल्याएको माओवादी भनेर पनि होइन ।”
“अनि ? अनि म आतङ्ककारी हुँ त ?”
“हामीले तपार्ईंलाई आतङ्ककारी पनि भनेका छैनौं ?”
“अनि ? अनि तपाईंहरुले मलाई यहाँ के भनेर ल्याउनु भो त ? तपाईंहरुले मलाई के साबित गर्न खोज्नुभएको त ? तपाईंहरुको निर्णयअनुसार मनु हुमागाईं धेरै ठूलो माओवादी र धेरै भयानक आतङ्ककारी जसलाई सिध्याउन या समातेर ल्याउन भएभरको साधन र स्रोत लगाएर पनि सफलता पाउन नसकेको, त्यत्रो रहस्यमयी शक्तिशाली र योजनाविद् आइमाईको सबै प्रकारको इनस् एण्ड आउट मलाई थाहा छ भनेर कसरी भन्नुभो ? तपाईंहरुका भनाइअनुसार म बाहिरको मान्छे हुँ !”

“हेर्नुस् दिदी ! यहाँ तपाईंको चलाखी काम लाग्दैन । दुई दुई वर्षसम्म तपार्ईंले मनुको सङ्गत गर्नुभएको छ । तपाईंले उसको सबै जानकारी नदिएसम्म तपाईंलाई छोड्न मिल्दैन । तपाईंले उसको जानकारी दिनै पर्छ । बुझ्नुभो ?”

मेरो खुट्टा त कैयौं कोश तल पातालमा भासिँदै गएको आभासले म स्तब्ध भएँ । सम्भव नभएको कुराको जानकारीको निहुँ थापी मलाई मानसिक यातना दिने तिनीहरुको बलियो साधन थियो । एउटै प्रश्नको बारम्बार उत्तर दिइरहन मेरो मानसिकता थिएन । मलाई राम्ररी थाहा भयो कि मैले “बाबा बिराएँ । तपाईंहरुले भनेको जस्तो काम गर्न तयार छु” भनाउन चाहेका थिए । अब यिनीहरुलाई लज्जित नपारी भएन भनेर मैले निर्णय गरी प्रतिप्रश्न गरेँ –

“हेर्नुस् । तपाईंहरुले आँ नगर्दा अलङ्कार बुझ्नसक्ने क्षमता मसित छैन भनेर मलाई अवमूल्यन गर्नुभएको रहेछ । ठीक छ । परिचय यसैबाट प्रष्टिने त हो । म एउटा प्रश्न गर्छु तपाईंहरुसित । जुन प्रश्नको उत्तर नै तपाईंहरुले मबाट चाहनुभएको उत्तर हुनेछ ।”
“सोध्नुस् न ।”
“तपाईंले बिहे गर्नु भो ?”
“तपाईंले यो व्यक्तिगत प्रश्न किन गर्नुभयो ?”
“तपाईंहरुले पनि मसित व्यक्तिगत प्रश्न गर्नुभएको थियो – ‘तपाईंले किन बिहे गर्नुभएन’ भनेर ।”
“लौ, ठीक छ । मेरो बिहे भएको अहिले हो र ?”

“तपाईंले आफ्नी श्रीमतीलाई राम्ररी चिन्नुभएको छ त ? तपाईं यहाँ बसिरहनुभएको छ । उहाँको जीवनको इनस् एन्ड आउट तपाईंले थाहा पाउनुभएको छ त ? हेर्नुस् । तपाईंलाई एउटा अत्यन्त संवेदनशील सोचनीय र गम्भीर कुराको सम्झना दिलाउन चाहन्छु – ँबतजभच ष्क तजभ कगउउयकभम यलभ। मेरी आमाले मलाई चिनाउनुभएको बाउलाई धोका दिनुभएको हुनसक्दैन र ? लौ, भन्नुस् ? धोका दिनुभएको हुनसक्छ कि सक्दैन ?”
“किन नसक्नु ?”

“मैले मेरी आमाको उदाहरण मात्र दिएकी हुँ । उहाँको चरित्रमा शङ्का मात्र गर्नु पनि महापाप हो । अरुको आमालाई अगाडि राख्नुभन्दा आफ्नै आमालाई म बाध्य भएर राखेको हुँ । मैले भन्न खोजेको के हो भने स्त्रीको चरित्र भगवान्ले त बुझ्न सक्दैनन् भने म एउटी विशुद्ध मानिसले मनुजस्ता आइमाई जसले तपाईं सेनालाई धुरुक्क रुवाएकी छिन् । उनको सम्पूर्ण गतिविधि मलाई थाहा छ भनेर कसरी भन्न सक्नु भो ? जबकि तपाईंले तपाईंकी श्रीमतीको सम्पूर्ण गतिविधि थाहा पाउन सक्नुभएको छैन । यो समस्या तपाईं र मेरो मात्र होइन । सम्पूर्ण मानव जातिकै हो । यो विश्व विश्वासमा अडेको छ । तपाईं अहिले केमा अड्नुभएको छ भने मैले मनुसित दुई वर्षसम्म सङ्गत गरेकी छु । मलाई उनको सम्पूर्ण गोप्य गतिविधि थाहा छ भनेर यस्ता वाहियात प्रश्नमा अडेर तपाईंले आफैंलाई अवमूल्यन गरिरहनुभएको छ । यो कुरा तपाईंले मान्नुहुन्छ कि मान्नुहुन्न ?”

मेरो आक्रोश बढ्दै आएको थियो । असन्तोषको आगो दन्केको मेरो छातीबाट निस्किरहेको पर्पराउँदो धूवाँले मेरो कान, मेरो नाकको प्वाल र मुखलाई जलाइरहेको थियो । म मौन छट्पटिइरहेकी थिएँ । सास फुल्नसम्म फुलिरहेको थियो । आँखाबाट तातोतातो धूँवा निस्किरहेको थियो । एकैछिन त त्यहाँको वातावरण शान्त र सौम्य भएको थियो । खाली न खाली मानवरहित स्थानबाट मलाई अनकन्टार दिशातिर उडाएर लगेको जत्तिकै म दिशाहीन अन्धकारमा बग्दै गइरहेकी थिएँ ।

अचानक आकाशवाणी भएको जस्तो स्वरले मेरो ध्यानलाई तानिहाल्यो । मेरो छातीभित्रको मौन हलचल शान्त भएको थिएन, शरीरभरि आक्रोशका काँढाहरु तिखारिएकै थिए ।

“हेर्नुस् शान्ता दिदी ! तपाईं भनेको यो राष्ट्रको स्टायट्स हुनुहुन्छ । यो देशको धरोहर हुनुहुन्छ । हामी सबैले मान्नुपर्ने आदर, सम्मान गर्नुपर्ने जिउँदा इतिहास हुनुहुन्छ । तपाईंले सानो उमेरदेखि आजसम्म पनि गर्दै आउनुभएको सङ्घर्ष हामी सम्पूर्ण नेपालीले सिक्नुपर्ने, मनन गर्नुपर्ने पाठ हो । तपाईंलाई हामीले साधारण आइमाई मानेका छैनौँ । यी सबै कुराको कदर र मूल्याङ्कन गरी तपार्ईंले भन्नुभएको एकएक शब्द हामीले धैर्यताका साथ सुनेर आइरहेका छौँ । अन्य यहाँ राखेकाहरुका एक शब्द पनि सुन्ने गरेका छैनौँ । तपाईंसित हामीले धेरै राम्रो व्यवहार गरेका छौं । ओछ्याउनलाई फोम दिएका छौं । लामखुट्टेले नटोकोस् भनेर झूल दिएका छौं । अरुलाई ओछ्याउन बोरासम्म पनि दिएका छैनौँ । तपाईंले हेर्न चाहनुहुन्छ ? तिनीहरु कुन गतिमा छन् । म तपाईंलाई अहिले नै देखाइदिन्छु ।”

अचानक मेरो मुटुभित्र चेतनाको छुरी चलिहाल्यो । अलिकति साम्य भएको मेरो आक्रोश झ्वाट्ट बढिहाल्यो । एकाएक म चिच्याउन पुगेँ – नाइ नाइ नाइ । निर्दोष मानिसहरु माथिको अत्याचार प्रहार म हेर्नसक्दिनँ । यस्तो अमानवीय पाशविक यातना हेर्न मैले सानैदेखि सङ्घर्ष गरी आएकी होइन । तिनीहरुलाई रातीराती कुट्दाका चिच्याइ र गहिरो चोटपटकले मेरो शरीर थिलथिलो परी ढल्न मात्र बाँकी छ । तपाईंहरुले मलाई मानसिक यातना त दिनुसम्म दिएको छ । मलाई मात्र ओछ्याउनलाई फोम र झूल दिई मलाई द्यबिअप क्जभभउ बनाइदिनुभएको छ । आफूमात्र सुविधाभोगी हुने मेरो सिद्धान्त र मनस्थिति भइदिएको भए म पटक पटक मन्त्री प्रधानमन्त्री भइसक्ने थिएँ । तपाईंहरुले अहिले मलाई सलाम ठोकाएर बसेकी हुन्थेँ बुझ्नुभो ? मैले यो राष्ट्रका राजालाई पनि आफ्नो ज्यानसमेत दिन पछि नहट्दै आएको मान्छे हुँ । हामीले हत्केलामा ज्यान राखेर सङ्घर्ष नगरेको भए राजा त्रिभुवनले भारत प्रवासबाट फर्की राज्य गर्न पाउने थिएनन् । अहिलेको दलाइ लामाको अवस्था हुने थियो राजा, राजसंस्था, राजपरिवार । ‘डेनिङ्ग कमिसन’ आउँदाको २००७ साल मंसिर १७ गतेको सङ्घर्षमा मैले गोली थापेको अनि पिटाइले सख्त घाइते भएका फोटोहरु भारतीय विभिन्न पत्र–पत्रिकाहरुमा प्रकाशित भएका थिए । राजा त्रिभुवन नेपाल फर्किने बित्तिकै मलाई राजदरबारमा बोलाई हर्ष विभोर भई मलाई बोकेका थिए । नगद पैसा दिंदा मैले अस्वीकार गरेकी थिएँ । यसको साक्षी सरदार हंसमानसिं अहिले पनि हुनुहुन्छ । तपाईंले उहाँसित सोध्न सक्नुहुन्छ । तपाईंले मलाई ओछ्याउन फोम र झूल दिएको कुरा गर्नुहुन्छ ?”

“हेर्नुस्, मलाई यो राष्ट्रको ब्ककभतक धरोहर सरोहर भनेर दगततभचष्लन नगर्नुस् । तपाईंहरुले मलाई के कस्तो मानसम्मान र आदर गर्नुभएको छ ? त्यसको ज्वलन्त उदाहरण त यो मेरो आँखामा कालोपट्टी बाँधेर अन्यौल र आतंकित अन्धकारमा राखी, खान हुने पानी समेत नखुवाई, घाँटीमा नेमप्लेट झुन्ड्याई फोटो खिचेर बेपत्ताले सडाइ राख्नुबाट नै प्रमाणित भएको छ कि मलाई तपाईंहरुले कुन स्तरमा राख्नुभएको छ ? म बसेको स्थानमा राखेका निर्दोष भाइबहिनीहरुमाथिको यातना र अत्याचारले मैले रातभर सुत्नै सकेकी छैन । गोली छातीमा थाप्दा नरोएको आँखा अहिले तिनीहरुमाथिको यातनाले धरधरी राएको छ । बरु मलाई यातना दिएको भए यतिको दुख्ने थिएन । तपाईंहरुले म जिउँदो इतिहासलाई अन्धा बनाई मर्नका लागि एउटा अन्धकार कुनामा फ्याँकी राख्नुभएको छ । तर तपाईंहरुले मलाई झुकाउन सक्नुहुन्न । किनकि मैले झुक्न जानेकै छैन । आजसम्म मेरो पेटमा अनैतिकताको अन्न पुगेकै छैन । तर मलाई सारै नै दुःख लागेको छ कि बाध्य भई यहाँको केही अन्न मेरो पेटमा पारेकी छु । यस अर्थमा म धेरै घमन्डी छु ।
“दिदी म तपाईंको भाइ । म पनि सारै घमन्डी छु ।”
“अहँ म मान्दिनँ । तपाईं मेरो भाइ हुनै सक्नुहुन्न । मेरो तुलनामा तपाईं आउनै सक्नुहुन्न । किन ? तपाईंले मसित प्रश्न गर्नुुस् । म तपाईंलाई जवाफ दिन्छु ।”

“किन ? ल मैले तपाईंसित प्रश्न गरें ।”
“अब सुन्नुस् । म यसको जवाफ दिन्छु । २०५२ सालमा नौ महिने एमालेको शासनमा प्रदीप नेपाल सञ्चारमन्त्री थिए । उनले मेरो नाममा सवालाख रुपैयाँ निकासा गरेका थिए । २०५२ सालको आषाढ १२ गते विद्या भण्डारीले मलाई लिन आइन् मन्त्री प्रदीप नेपालको क्वाटरमा लान । म उनको साथमा मन्त्रीकहाँ गएँ । उनले मलाई भने –“दिदी ! तपाईंको नामबाट मैले सवालाख रुपैयाँ निकासा गरेको छु । तपाईंले मलाई सम्बोधन गरी एउटा दर्खास्त लेख्नुस् र सवालाख रुपैयाँ लिनुस् । तपाईंको ३५ वर्षको ज्यालाको नोकरीको अन्त्य हुन्छ । अनि तपाईंलाई सल्लाहकारमा मनोनित गर्ने मैले निर्णय गरिसकेको छु । छिटो, अहिले नै दर्खास्त लेखेर दिइहाल्नुस् ।”

“मन्त्रीज्यू मैले दर्खास्त लेख्न मिल्दैन । कारण मलाई विनासूचना ३५ वर्ष पुगिसकेको मेरो अस्थायी नोकरीबाट निकालिएको थियो । पुनःबहालीको माग गरी लेखेको मेरो दर्खास्तमा प्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारीले तुरुन्त पुनर्बहाली गरी स्थायी सेवामा परिणत गर्न सिफारिस गरेका थिए । यसको प्रोसेस चलिरहेको थियो । स्थायी सेवामा परिणत हुने बित्तिकै मैले पेन्सन पाउनका साथै दबअप मबतभ अयगलत गरी संचयकोष पनि पाउने व्यवस्थाको नियम पारित भइसकेको थियो । त्यसैले ३५ महिनाको ज्याला पाउँ भनेर दर्खास्त लेख्नु नै मेरो पुनर्बहाली र स्थायी हुने प्रावधान काटिन जानेछ । मन्त्रीज्यूले टिप्पणी लेखेर दिनुस् । मैले सही गरी लिन्छु भन्दा मन्त्रीज्यूले मानेनन् । मैले उनलाई धेरै सम्झाएँ तर उनी मानेनन् । ३५ वर्षसम्म ज्यालामा रही अन्त्यमा मेरो नामले निकासा गराई ल्याइसकेको सवालाख रुपैयाँ मन्त्री प्रदीप नेपालले मलाई दिन नपरेपछि त्यो रकम मन्त्री आफूले नै खाए होलान् । ममाथि भएका यस्ता अन्यायपूर्ण व्यवहार मैले कसरी सहेँ हुँला ? उनले अफर गरेका सल्लाहकारको पद पनि मैले अस्वीकार गरेकी थिएँ । त्यो रकम पाउन मैले आजसम्म पनि प्रयत्न नै गरिनँ । कारण बोलवाला र हैकम त प्रदीप नेपालहरुकै थियो र छ । तपाईं भए त्याग्न सक्नुहोला र त्यो रकम ? कदापि सक्नुहुन्न । म अति नै घमन्डी छु । ३५÷३५ वर्षसम्म ज्यालामा बसें । तर म कसैको इसारामा नाचिनँ । तपाईंले कल्पना पनि गर्न सक्नुहुन्न कि मैले ३५ वर्षसम्म पूरा समय काम गरी त्यो पनि रेडियो प्रसारण सेवाको कुन दुःख, कुन कष्ट, कुन धैर्य र कुन आशाले बिताएँ हुँला ? सम्झँदा अहिले स्वयम् मलाई विश्वास लाग्दैन कि त्यो प्रसारण सेवा सञ्चालिका पदमा प्रवेश गरी ५८ वर्षको अवस्थामा निष्काशित गरिँदा मैले पैसा पाइनँ । ६ दिनको तलब लिन (ज्याला) अझै बाँकी छ ।

तपाईंको मनमा होला ३५ वर्षसम्म ज्यालामा किन बसिस् ? मैले प्रजातन्त्रको प्रतीक्षामा बसेकी थिएँ तर दुर्भाग्य प्रजातन्त्र आउने बित्तिकै सबैभन्दा पहिले मलाई नै विनाकारण बर्खास्त गरियो । नेपाली काङ्ग्रेस र एमालेलाई आजको यो दिन ल्याउनु थियो । म भ्रष्टाचारको कट्टर विरोधी रेडियो नेपाल कर्मचारी संघका संस्थापक तथा निर्वाचित अध्यक्ष र अन्तरसंस्थान कर्मचारी सङ्घ राष्ट्रिय समितिका पनि संस्थापक तथा निर्वाचित उपाध्यक्ष र मैले सबैभन्दा बढी भोट पाएकी थिएँ । कर्मचारीमाथि राजनीतिकरण गर्न हुँदैन भनी मैले अडान लिनु नै म अन्यायमा पर्नु हो ।”

“यस राष्ट्रको न्याय, नियम, ऐन, कानुन आदि सबै भ्रष्ट र भ्रष्टाचारीहरुका हातमा छ । तिनीहरु राजाभन्दा धेरै बलिया छन् । राजा वीरेन्द्रबाट २०४१ सालमा नै मलाई हुकुम भएको थियो चार दिनभित्र तिम्रो अस्थायी नोकरी स्थायीमा परिणत हुनेछ ।” तर त्यो चार दिन कहिल्यै आएन । २०५० सालमा खाली हात शीर्षकको मोटो किताब प्रकाशित गरेकी थिएँ । राजाबाट मेरो नोकरी स्थायीमा परिणत गरिने हुकुम हुँदा, मन्त्री, प्रधानमन्त्री, सचिवहरु, जर्नेल, कर्णेल आदि सबै त्यहीँ थिए । तर राजाले पनि मलाई दिएका वचन पूरा गर्न सकेनन् । राजा वीरेन्द्रको हुकुमलाई लत्याउने राजदरबारकै सचिव चिरण शमशेर थापा हुन् । यस्ताहरुले नै राजा र राजसंस्थाका मूल्य र मान्यता घटाउनुमा प्रमुख भूमिका खेलेका हुन् ।”

म आफ्नै सुरले बक्दै गएँ । अतीतको घाउ कोट्याउँदै अत्यन्त दुःखी हुँदै मैले पोख्दै गएँ, आफ्नो पीडा र आफूमाथि खनिएका अन्याय र अत्याचार । तर त्यहाँ मेरो कुरा सुनिरहेका कोही छन् जस्तो लागेन मलाई । निःशब्द शून्य थियो मेरो वरिपरि । मलाई अप्ठ्यारो लाग्यो । एकाएक म खिन्न भएँ । शून्य भई म चुप लागेँ ।

“दिदी ! तपाईंले त्यत्रो योगदान दिनुभएको छ । त्यसलाई त कसैले मेट्न सक्दैन । तपाईंलाई हामीले मानेका छौँ । तपाईंसित हाम्रो अनुरोध के छ भने प्रजातन्त्र जोगाउन तपाईंले मद्दत गर्नुप¥यो । देश त खत्तम हुने भयो नि । यदि देशलाई जोगाउनु छ भने मनु हुमागाईंजस्तालाई समात्नु सारै नै आवश्यक छ । यो कुरा तपाईंले मान्नुहुन्छ कि मान्नुहुन्न ?”

“अहँ, यो कुरा म मान्दिनँ । मनु हुमागाईंहरुले त यो देशको केही पनि बिगारेका छैनन् । तिनीहरु त यो राष्ट्रका रक्षक हुन् ।”
“तपाईंले कस्तो कुरा गर्नुभएको ? थाहा छ तपाईंलाई ? तिनीहरुले कति अर्बका संरचनाहरु ध्वस्त पारिसके ?”
“पूरा आँकडा थाहा नभए पनि ठूलो क्षति भएको छ । यो ठीक होइन । तर शासक नेता र अन्य कर्मचारीले बेरुजु गरी खाएको राजश्वभन्दा धेरै कम छ । थाहा छ तपाईंलाई ? २०५५/०५६ मा मात्र ५७ अर्व रुपैयाँ बेरुजु छ भने रुजु याने कागत मिलाएर खाएका त खर्ब होला ? अनुमान पनि गर्न सकिन्न । तपाईंहरुले यो किन देख्नुहुन्न ? २०५६/०५७ मा अझ करिब २३ प्रतिशतले बेरुजु बढेको कसले देख्ने ? यो महालेखाको प्रतिवेदनमा जनाएको छ । आजसम्म एक जनालाई समातेर कारवाही गर्ने हैसियत श्री ५ को सरकारले राख्न सकेको छैन । सरकार चलाउनेहरु नै स्वयम् भ्रष्टाचारी छन् ।”

“होइन दिदी ! तपाईंले हामीलाई सहयोग गर्नुहुन्छ हैन ?”
“सहयोग ? मैले गर्नसक्ने हुनुप¥यो नि । पूरा रामायण सुनिसकेपछि सीता रावणकी स्वास्नी भन्नु त भएन नि । म तपाईंहरुले ठान्नुभएको जस्तो मानिस होइन । तपाईंहरुले यो कुरा बुझिदिनुप¥यो ।”

“हामीले तपाईंलाई चिनेर नै तपाईंसित यति लामो कुरा गर्दैछु ।”
“मलाई चिन्नुभएको भए, मलाई यस गतिले राख्नुहुने नै थिएन । मेरो यो अवस्था, तपाईंहरुले मलाई दिनुभएको मानसम्मानको विपरीत होइन ? यदि तपाईंहरुले यस देशलाई मैले दिएको योगदानको कदर गर्नुभएको भए मलाई यस अवस्थामा राख्न कसरी मिल्थ्यो ?”